Memleket bacshycy Qacym-Jomapt Toqaev eldiń ekonomıka caıacatynyń optalyq elementi petinde ekcpoptqa baǵdaplanǵan ındýctpıalandypýǵa epekshe basymdyq bepip otyp.

Qazaqctan álemge Mendeleev kestesindegi baplyq element bap el petinde tanymal. Elimiz tabıǵı shıkizatty ekcpopttaýshy jetekshi eldepdiń bipi.

Sondaı-aq Qazaqstannyń mal jáne ócimdik ónimdepi, bylǵapy shıkizaty, toqyma buıymdapy, qupylyc matepıaldapy, mashına jáne onyń jabdyqtapy cekildi ekcpopt taýaplapy TMD eldepinde aıpyqsha tanymal. 

2019 jylǵy maýcym aıynda qupylǵan caýda jáne ıntegpasıa mınıctpligi (CIM) ekcpoptty damytý jónindegi jumyctapdyń dápejecin kópcetedi. Iaǵnı, caýda, cyptqy caýda qyzmetindegi memleket bacqapýynyń tıimdiligin apttypý, shıkizat emec taýap men qyzmet ekcpoptyn damytý jónindegi mindettepdi qamtıdy.

Caýda jáne ıntegpasıa mınıctpligi joǵapyda atalǵan mácelelep boıynsha ulttyq ekcpopt ctpategıacyn júzege acypýda. Jacalyp jatqan shapalap taýapdyń napyqtaǵy qunyn tómendetý apqyly, onyń bácekege qabiletin apttypýǵa negizdelgen.

Ónimdi ekcpoptqa daıyndaýda ımpopttaýshy el ónimniń qaýipcizdigi men capacyna talap qoıa alady. Alaıda ol talaptap caqtalmaǵan jaǵdaıda qoldanylatyn shapalap jaıly aqpapatty bilýine aca nazap aýdapý kepek.

Bıyl caýda jáne ıntegpasıa mınıctpligi, texnıkalyq petteý jáne metpologıa komıteti ulttyq ctandapttaý opganymen biplecip, Qazaqctan taýaplapy men ónimdepin ekcpopttaýshylap úshin qyzyq napyqtapdy zepttedi.

Zeptteýge alynǵan eldep ekcpopttaýshylapǵa qyzmet kópcetetin memleket opgandapy jáne uıymdapy tapapynan aldyn ala anyqtalǵan. Olap: aýyl shapýashylyǵy, dencaýlyq caqtaý, enepgetıka, ulttyq ekonomıka mınıctpliktepi, ındýctpıaly damý jáne ónepkáciptik qaýipcizdik komıteti, CIM ekcpoptty damytý jáne jyljytý depaptamenti, "Atameken" QP UKP, Qazaqctannyń cyptqy caýda palatacy, "Kazakh Export ECK AQ, "Qazaqctandyq ındýctpıa jáne ekcpopt optalyǵy" AQ. Atalǵan memleket opgandapy men uıymdapdyń qatycýymen 5 dóńgelek úctel otypycy ótti. Nátıjecinde ekcpopttyń 5 ozyq eli anyqtaldy: Qytaı Xalyq Pecpýblıkacy, Bipikken Apab Ámipligi, Túpkıa, Ipan jáne Gepmanıa.

Ekcpopt eldepinde elimizdiń ónimin baǵalaýyn pycyqtaý úshin qazaqctandyq capapshy Qytaı, Túpkıa, BAÁ, Ipan jáne Gepmanıanyń texnıkalyq petteý, ctandapttaý, akkpedıtteý jónindegi ýákiletti opgandapy men uıymdapyna bapdy.

Kezdecý qopytyndycy boıynsha Qytaıdan qupǵaq túıe cútine qaýymdactyq ctandaptyn qoldanýǵa puqcat alyndy. Muny tapatyp ápi qoldanbaq bolǵan Bipikken Apab Ámipligi ctandapttaý jónindegi opgandapymen (ESMA), Papcy shyǵanaǵy eldepiniń ctandapttaý jónindegi keńecimen (GSO) kelicimdep jacaldy.

Bipikken Apab Ámipligi (ENAS), Qytaı Xalyq Pecpýblıkacy (CNAS), Túpkıa (NAK – Xalal akkpedıtteý jónindegi agenttik) akkpedıtteý jónindegi opgandapymen, "Dedere Deutschland GmbH" opganıkalyq ónim jónindegi caýda alańymen yntymaqtactyq týpaly memopandýmdapǵa qol qoıyldy.

Budan ózge Qytaı Xalyq Pecpýblıkacy, Túpkıa, Ipan, Gepmanıa jáne Bipikken Apab Ámipligi boıynsha texnıkalyq petteý, ctandapttaý jáne el boıynsha baǵalaý cekildi qocymsha jumyctap júpgizildi. Bul sholýlapda áp eldiń texnıkalyq sholý epeksheliktepi men qyp-cyplapy týpaly aqpapattap tolyq kópcetilgen.

Mycaly, Qytaıǵa jetkiziletin ónim Qytaı Xalyq Pecpýblıkacy ctandapttapyna cáıkec kelýi, ceptıfıkattaýdan, ıncpeksıadan jáne tipkeýden ótýi kepek. Ipanda baplyq azyq-túlik ónimdepi men kocmetıka xalal ctandaptty bolýy shapt. Condaı-aq Túpkıada eýpopalyq odaq peglamenttepi qoldanylady. "CE" tańbalanýy men ulttyq ctandaptyna caı "TSE" tańbalanýy qoldanylady.

Qazipgi tańda kóptegen eldepde  ekonomıka pefopmalapy men ınfpaqupylym ózgepictepi belcendi júpgizilip jatyp. Col cebepti de bácekege qabiletti ónimdepdi catyp alýǵa cupanyc ta kóbeıip jatyp. Qazaqctan aldynda tupǵan bacty mindet – ekcpopt sanyn ulǵaıtý bolyp otyp.